Yazıdaki tartışma , uzlaşma kapsamında soruşturulabilen bir suçun mağdurunun olayla ilgili şikayetçi olduktan sonra  ölmesi halinde, uzlaşmanın soruşturma aşaması yerine, kovuşturma aşamasında katılan sıfatını alan mirasçılar ile sanık arasında  uygulanıp uygulanmayacağına ilişkin bulunmaktadır.

               Uzlaşma güncel Türkçe sözlüklerde , karşıtlar arasındaki anlaşmazlıkların ortadan kaldırılması yoluyla birlik sağlama, uygulanacak işlerde tartışma yoluyla  bir bütünlük ve birliğe varmak demektir. Ceza muhakemesinde uzlaşma uyuşmazlıkların çözüm yoluna dair bir seçenek olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu yöntemle, taraflar arasında suçun işlenmesiyle ortaya çıkan uyuşmazlığın failin ceza alması dışında suçtan zarar göreni bir şekilde tatmin eden farklı  bir yol ile giderilmesi söz konusudur. Bu anlamda uzlaşma, mağdur yönünden bir yetki, fail yönünden ise hak niteliği taşımakta, fail, mağdur tarafından kullanılan yetki sınırlarında bu haktan yararlanabilmektedir.

               Ceza Muhakemesinde hak kısıtlayıcı olmamak koşuluyla  yorum yapılabilmesi mümkün bulunmaktadır. Yorum, mantık kuralları, sosyolojik gerçekler, karşılaştırmalı hukuk ve hukukun genel ilkelerinin araç olarak kullanılması suretiyle, bir sözün, bir deyimin, bir kanun hükmünün gerçek anlamının araştırılması ,  bir hukuk kuralının uygulanması sırasında kanun koyucunun gerçek iradesinin saptanması, bu iradeye göre metnin asıl anlamının tayin edilmesi için yapılan  zihinsel bir faaliyettir.

               Uzlaşma CMK’nın 253 ncü maddesinde kovuşturmaya geçilebilmesi için uygulanması gereken bir soruşturma usulü kurumu  olarak düzenlenmiştir. Gerek maddede yer alan düzenlemeler, gerekse yönetmelik hükümleri,  uzlaşmanın  kovuşturmaya geçilebilmesi için bir soruşturma usulü kurumu olmasına ilişkin özelliği nazara alınarak hazırlanmıştır.  Mahkeme tarafından uygulanacak uzlaşma, yasanın 254 ncü maddesinde gösterilmiş, mahkemenin kovuşturma konusu olan suçun  uzlaşma kapsamında olduğunun anlaşılması halinde ,  CMK’ nın 253 ncü maddesindeki usule göre uzlaşma yoluna gitmesi gerektiği açıklanmıştır.   Madde metninde  soruşturma aşamasında uygulanan uzlaşmayı düzenleyen maddeye yollama yapılması ile yetinilmesi ve    uzlaşmanın esas olarak  kovuşturmaya geçilebilmesi için  soruşturma aşamasında uygulanabilir  bir  usul kurumu  olarak düzenlenmesi nedeniyle,  mahkeme tarafından uygulanacak uzlaşmanın usul ve esaslarının belirlenmesi esnasında,  kovuşturma aşamasında uygulanabilir nitelikteki diğer kuralların  da nazara alınarak ayrıca yorum yapılması gerekmektedir.

               Uzlaştırma Yönetmeliği' nin 7/7 maddesine göre,  mağdur veya  suçtan zarar görenin soruşturma evresinde   ölümü halinde uzlaşma işlemini sonlandırılacaktır. Bunun nedeni, Cumhuriyet Başsavcılığının  suçtan zarar görenin şikayet hakkını kullandıktan sonra ölmesi halinde,  mirasçılarını tespit ile  soruşturmayı kendilerine bildirme yükümlülüğünün bulunmaması, bu görev ve yetkinin mahkemeler tarafından yerine getirilebilir   türden olmasıdır.  Nitekim CMK' nın 237 nci maddesinde yer alan,  suçtan zarar görenlerin kovuşturmanın her aşamasında şikayetçi olduğunu bildirerek  kamu davasına katılma haklarının bulunduğuna ilişkin düzenleme  ile    243 ncü maddesinde yer alan,  katılmanın ölüm halinde hükümsüz kalmasıyla birlikte, mirasçıların katılanın haklarını takip etmek üzere  davaya katılmalarının mümkün bulunduğuna dair düzenleme birlikte ele alındığında, suçtan zarar görenin soruşturma aşamasında şikayetçi olup, kovuşturma aşamasına geçilmeden ölmesi veya kovuşturma aşamasına geçildikten sonra davaya katılmak isteyip istemediği sorulamadan  ölmesi ya da katılan sıfatını aldıktan sonra ölmesi  halinde, mahkemesi tarafından mirasçılarının tespit edilmesi ile katılanın haklarını takip etmek üzere davanın  kendilerine ihbar edilmesi gerektiği sonucuna varılmaktadır.

               Yukarıdaki açıklamalar birlikte ele alındığında;

           Uzlaştırma Yönetmeliği' nin 7/7 maddesindeki kuralın, uzlaştırmanın   bir soruşturma usulü kuralı olması, buna karşılık kamu davasına katılmanın  bir kovuşturma usulü kuralı olup,   Cumhuriyet Başsavcılığının  suçtan zarar görenin şikayet hakkını kullandıktan sonra ölmesi halinde,  mirasçılarını tespit ile  soruşturmayı kendilerine bildirme yükümlülüğünün bulunmaması hususları gözetilerek düzenlendiği,   nitekim maddenin devam cümlesinin CMK' nın   243 ncü maddesinde yer alan,  mirasçıların katılanın haklarını takip etmek üzere  davaya katılmalarının mümkün bulunduğuna dair düzenlemenin saklı tutulduğu, buna göre;   suçtan zarar görenin soruşturma evresinde şikayet hakkını kullandıktan  ölmesi halinde , Cumhuriyet Başsavcılığının  suçtan zarar görenin  mirasçılarını tespit ile  soruşturmayı kendilerine bildirme yükümlülüğünün bulunmadığı,  buna ilişkin görev ve yetkinin kovuşturma aşamasında mahkemesince kullanılabilir olduğu,  bu durumda  uzlaşma işleminin soruşturma aşaması için  sonlandırılmasının gerektiği, buna karşılık  kovuşturma aşamasında mahkemesi tarafından mirasçılarının tespit edilerek , davanın katılanın haklarını takip etmek üzere   kendilerine ihbar edilmesi ,  davaya katılmaları halinde ise, kendileri ile sanık arasında  uzlaşmanın uygulanarak sonucuna  göre  karar verilmesi gerektiği, davadan haberdar edilen mirasçılar katılan sıfatını kazanmış olmalarına karşın, kendileri ile sanık arasında uzlaşma uygulanmadan,  uzlaşmanın soruşturmada olumsuz sonuçlandığı kabul edilerek mahkumiyet kararı verilmeyeceği, aksi yönde yapılan uygulamaların  uzlaşmayla amaçlanan onarıcı adalet anlayışına aykırı sonuçlar doğurmanın yanında,  eyleme yaptırım uygulanması nedeniyle toplum ve adalet sistemine ilave külfetler  getirmesi nedeniyle  hukuka aykırı  olduğu düşünülmelidir.